Banner / Afiş

Fer’i harfler başlıklı yazımızda, Arapçadaki asli harflerin dışında kalan bazı harflerden bahsedeceğiz. Bu harflerden bazıları -belli şartlar dahilinde- farklı kıraatlerde rivayet olunmuştur.

Fer’i Harf

Arapçada harfler iki kısma ayrılır: 1. Asli Harfler 2. Fer’i Harfler. Asli harfler; Arap alfabesinde bulunan 29 harftir. Fer’i harfler ise 5 tanedir. Fer’i harf; asli harflerden türeyen, kendisine özel bir yazım şekli olmayan harflerdir. Bu harfler; iki mahreç/iki ses arasında bir sesle telaffuz edilir. Telaffuzlarının nasıl olduğunu alanında uzman, icazet sahibi hocalardan öğrenmemiz gerekir. Şimdi kıraatlerde rivayet olunan fer’i harfleri inceleyelim:

Kıraatlerde Rivayet Olunan Fer’i Harfler

  1. Hemze-i Musehhele [ الهمزة المسهلة ] : Teshil ile okunan hemze. Teshil: Hemzeyi, hemze ve hemzenin harekesine uygun bir med harfi arasında okumaktır. Hemzenin harekesi fetha ise; hemze ve elif arasında okuruz. Dammeli ise; hemze ve vav arasında okuruz. Eğer hemzenin harekesi kesra ise; hemze ve ya arasında okuruz. Hafs rivayetinde sadece Fussilet suresi 44. ayetteki [ ءَا۬عْجَمِىٌّ ] kelimesini teshil ile okuruz.
  2. Elif-i Mumâle [ الألف الممالة ] : İmale ile okunan elif. İmale: elif sesini ya sesine meylettirmek demektir. Bazı kıraatlerde çokça bulunan bu elif, Hafs rivayetinde sadece Hud suresi 41. ayette geçen  [  مَجْر۪ىٰهَا ] kelimesinde bulunur. Bu kelimede bulunan ra harfindeki elifi, ya sesine meylettirilerek okuruz.
  3. Sâd-ı Muşemme [ الصاد المشمة ] : İşmam olunan – sad ile zay arasında okunan- sad harfi.  Hafs rivayetinde bulunmayan bu harf, sadece belli kıraatlerde rivayet olunmuştur. Mesela: { الصراط – أصْدق } gibi bazı kelimelerde bulunan sad harfini; sad ile zay arasında kalın bir şekilde okuruz.
  4. Lâm-ı Muğallaza [ اللام المغلظة ] : Kalın okunan lam harfi : Bazı kıraatlerde, fethalı olan ve kendinden önce de fethalı veya sakin [ ط – ظ – ص ] harfleri bulunan lam harfleri kalın okunur. Mesela: Verş rivayetinde { أَظْلَم – الطَّلَاق – الصَّلوة } gibi kelimelerde bulunan lam harflerini kalın okuruz. Lafzatullahın lamının hükmü ise tüm kıraaatlerde aynıdır. Kendinden önceki harf fethalı veya dammeli olursa lafzatullahın lamını kalın, kesralı olursa ince okuruz.
  5. Nun-i Muhfât [ النون المخفات ] : İhfa ile okunan nun harfi: Tenvin ve sakin  nundan sonra ihfa harfleri geldiğinde nun harfini mahrecine koymadan, ihfa harflerinin mahrecine yaklaşırız. Bu harf Hafs rivayeti de dahil tüm kıraatlerde mevcuttur.

Not: İmale ile alakalı detaylı bilgileri başka bir yazımızda vereceğiz.

Tecvid, Tecvid Yazıları