Hâ [خ] harfi Arap alfabesinin yedinci harfidir. Türkçede bulunmayan bu harf; yazımda (ج) ve (ح) harflerine benzediği için üstüne konulan bir nokta ile onlardan ayrılır. Ğayn [غ] harfi ile aynı çıkış noktasını kullanan hâ harfi, istila’ sıfatına sahip ikinci boğaz harfidir. Lakin ğayn harfinin aksine bünyesinde hava akımı bulunmaktadır.
Mahreci
Boğazın ağıza yakın olan kısmından (edna’l-halk) çıkan hâ harfi, İbnu’l Cezeri‘ye göre ğayn harfine nazaran ağıza daha yakındır. Doğal olarak dilin arkasından çıkan “kaf” harfine en yakın boğaz harfi sayılabilir. Gelgelelim ülkemizde bu harf, bazen mahreç noktasının daha alt kısmından, bazen de tam tersi kaf harfine çok yakın bir yerden çıkartılmaktadır. Ancak öğrencinin bu birbirinden zıd iki noktadan doğru sesi bulması çok zordur. Bu yüzden boğaza fazla basınç yapmadan, dil kökünün karşı hizasındaki boğaz girişi ile temas halinde olmasına odaklanması gerekir. Ayrıca bu harf; hems, rihvet, istila’, infitah ve ismat sıfatlarına sahiptir.
Hâ Harfi Ve Yapılan Hatalar
- Hava akımı vermemek
- Kalın bir harf olmasına rağmen ince telaffuz etmek
- Ğayn [غ] harfine benzeterek okumak
- Kaf harfinin mahrecine çok yakın yerden çıkarmak
- Sakin halinde sesi akıtmamak
- (ح) harfinin mahrecine yakın yerden telaffuz etmek
- Kesralı geldiğinde kalınlığında mübalağa etmek
- Kesralı iken i sesiyle değil de “ı” sesiyle okumak
- İtbak sıfatı vererek telaffuz etmek
- Boğaza fazla basınç uygulamak
