Hafs rivayetinin Şatibiyye tarikine göre bilinmesi gereken kelimeler konulu yazımızda, bu tarike has okunuşları olan bazı özel kelimelerden bahsedeceğiz. Asım kıraati Hafs rivayeti, başta ülkemiz olmak üzere islam aleminin nerdeyse tamamının okuduğu bir tilavettir. Bu rivayetin en meşhur tariki; İmam Şatibi’nin yedi kıraati cem’ ettiği eş-Şatibiyye manzumesinde zikrettiği tariktir.
Hafs Rivayetinin Şatibiyye Tariki
Âsım kıraati, özellikle Hafs’ın rivayetinin müslümanlar arasında bu kadar yaygın olmasının sebeplerini şöyle özetleyebiliriz:
- Bir kaç kelime hariç kaide dışı okunuşların bulunmayışı
- Özel bir iki kelime hariç imale, taklil, teshil gibi Arap lehçelerinde bulunan ama Arap olmayanların uygulamada zorluk çekebileceği hususların olmayışı
- Tüm kıraatlerde idğam edilmesi vacip olan harfler hariç diğer harflerin birbirine ulanmaması
- Senedinin sağlamlığının yanı sıra rivayetinin sadeliği önemli bir etken olabilir.
Aşağıdaki hususlar, rivayetler arasında farklılık arzeden «ferşiyat» dediğimiz kelimelerdir. Hafs rivayetinin Şatibiyye tarikine uygun olarak uygulanış biçimine bir kaç kelime örnek vereceğiz:
- Bakara s. 245. ayette bulunan وَيَبْصُطُ ve Araf suresi 69. ayette بَصْطَةً kelimesindeki sad harfini sin olarak okuruz.
- Ğaşiye suresi 22. ayette bulunan بِمُصَيْطِر kelimesindeki sad harfini sad olarak okuruz.
- Fussilet suresi 44. ayette bulunan ءَا۬عْجَمِىٌّ kelimesini teshil ile okuruz.
- Hud suresi 41. ayette bulunan مَجْر۪ىٰهَا kelimesini imale-i kubra ile okuruz.
- Furkan suresi 69. ayette bulunan فِيهِۦ مُهَانًا kelimesinde bulunan he zamirini iki hareke miktarı uzatarak okuruz.
Diğer özel kelimeler için sunumumuza bakabilirsiniz. Özellikle bazı kelimelerin okunuş vecihleri ezberlenmelidir. Son olarak bazı kelimelerin vakıf ve vasıl durumundaki farklılıklar dikkatlice incelenmelidir.
