Huruf-i Mukataa’ kelimesi bir tamlama olup ayrılmış, birbirinden bağımsız harfler anlamındadır. Bu harfler Kuranı Kerim’ de 29 surenin başında yer alır. 14 tane olup [ نَصٌّ حَكِيمٌ قَطْعَاً لَهُ سِرٌّ ] ibaresindeki harflerdir. Bu harflerin en dikkat çekici özelliği ise kendi isimleriyle telaffuz edilmeleridir. Hikmet ve anlamlarına dair sahih hadis kaynaklarında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Sadece Tirmizi‘ de geçen bir hadiste Allah Rasulü صلى الله عليه و سلم şöyle buyurmuştur: “Kuran’dan bir harf okuyana bir sevap verilir ve her sevap on misline arttırılabilir. Dikkat edin; elif – lam – mim tek harftir demiyorum, elif bir harf, lam bir harf ve mim ayrı bir harf sayılır” hadisi bize ulaşmıştır.
Hangi Surenin Başlarında Bulunurlar ?
Kısaca bakalım hangi harf, hangi sure başlarında bulunmaktadır:
الٓمٓ : Bakara s. – Ali İmran s. -Ankebut s. – Rum s. – Lokman s. – Secde s.
الٓـرٰ : Yunus s. – Hud s. – Yusuf s. – İbrahim s. – Hicr s.
الٓمٓر : Ra’d s.
الٓمٓصٓ : Araf s.
طسٓمٓ : Şuara s. – Kasas s.
طسٓ : Neml s.
حٰمٓ: Mumin s. – Fussilet s. – Zuhruf s. – Duhan s. – Casiye s. – Ahkaf s.
عٓسٓقٓ حمٓ : Şura s.
كٓـهٰيٰعٓصٓ : Meryem s.
طٰهٰ : Taha s.
يٰسٓ: Yasin s.
قٓ : Kaf s.
نٓ : Kalem s.
صٓ : Sad s.
Huruf-i Mukataa’ da Bulunan Medler
Öncelikle bizim asıl konumuz huruf-i mukattaa’ da bulunan med çeşitleridir. Şimdi onlara değinelim:
Huruf-i mukattaa’ da şu med çeşitleri bulunmaktadır:
- Meddi Lazım
- Meddi Lin
- Harfe Ait Asli Med
Öte yandan bu medlerin çekim miktarlarını incelediğimiz zaman ise tablo şu şekildedir:
- Meddi Lazım : 6 hareke miktarı
- Meddi Lin : 4-6 hareke miktarı
- Harfe Ait Asli Med : 2 hareke miktarı
Her şeyden önce şunu bilelim ki; bu harflerdeki meddi lazımı, muhaffef ve musakkal olmak üzere iki kısma ayırmalıyız. Eğer med harfinden sonra idğam durumu yoksa muhaffef, idğam olayı gerçekleşiyorsa musakkal deriz. Her iki türünü de altı hareke miktarı uzatırız.
Huruf-i mukattaa’ da buluan حَيٌّ طَهُرْ harflerini sadece iki hareke miktarı çekeriz. Ve bu medde “harfe ait asli med” deriz. Son olarak عَيْنْ lafzını 4-6 hareke miktarı uzatabiliriz. Huruf-i mukattaa’ daki meddi lin sadece bu harfe vuku’ bulmaktadır. Meddi lin sayılmasının sebebi ise; harfi meddin değil de harfi linin bulunmasıdır. Ve dahası harfi linden sonra asli sukun gelmiştir.
Sonuç olarak belirtmek gerekir ki; Huruf-i mukattaa’ da bulunan medleri anlayabilmek için harflerin alfabetik yazılımlarını düşünmeliyiz. Mesela: الٓم kelimesinin alfabetik açılımı şu şekildedir: أَلِفْ لَامْ – مِيمْ gibi. Bu nedenle sizlere yardımcı olmak için tüm huruf-i mukattaa’ da bulunan medlerin açılımını yaptığımız bir sunum hazırladık. Kesinlikle istifade edeceksiniz.
çok teşekkür ederim hocam